گزارش هشتمین همایش ملی نقش دانشمندان ایرانی اسلامی در پیشبرد علوم تجربی

گزارش از: شاهرخ لقایی دبیر اجرایی همایش

 چکیده

این همایش راس ساعت 9 صبح روز پنجشنبه سیزدهم تیرماه سال 1398 با حضور بیش از 160 تن از اندیشمندان، پژوهشگران، مولفین کتابهای درسی، اساتید و دبیران فیزیک و دبیران دیگر رشته های علوم تجربی سراسر کشور، جمعی از روسای بزرگوار انجمن های معلمان فیزیک سراسر کشور، اعضای شورای اجرایی اتحادیه انجمن های عامفا و اعضای انجمن و شورای اجرایی انجمن علمی آموزشی معلمان فیزیک شهرستانهای تهران در مدرسه تاریخی دارالفنون برگزار شد. در این همایش یک سخنران ویژه از سوی مقام عالی وزارت آموزش و پرورش پیام ایشان را قرائت کردند. آخرین یافته های علمی هفت سخنران مدعو از نهادهای تاریخ علم کشور ارائه شد و سه مقاله شفاهی به سمع و نظر شرکت کنندگان رسید. همچنین پنج پوستر پذیرفته شده و نمایشگاه موزه ملی علوم و فناوری نیز در معرض بازدید قرار گرفت. سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، دانشگاه فرهنگیان، اداره کل آموزش و پرورش شهرستانهای تهران و موزه ملی علوم و فناوری از حامیان این همایش بودند.

شکل گیری همایش و محورها

به ابتکار اتحادیه انجمن های عامفا در سال 1391 همایش یک روزه فوق بر اساس محورهای زیر برنامه ریزی شد تا معلمان فیزیک و علوم تجربی را با تاریخ علم در ایران آشنا سازد:

• بررسی فعالیتهای دانشمندان ایرانی - اسلامی در حوزه علوم تجربی
• اهمیت روز آمد کردن برخی متون کهن دانشمندان ایرانی - اسلامی و بازتاب آن در کتابهای درسی مدارس و دانشگاهها
• بررسی تاثیر دانشمندان ایرانی - اسلامی درپیشرفت علوم و فنون در جهان
•  نقد و بررسی دیدگاه های علمی دانشمندان ایرانی - اسلامی
•  نگاه نقادانه برعلوم تجربی دانشمندان ایرانی - اسلامی و ارتباط آن با علوم نوین
•  بررسی تأثیر دیدگاه ها و ترجمه ی آثار دانشمندان ایرانی - اسلامی بر دانشمندان عصر میانه ی اروپا
• تاثیر دستاوردهای علمی دانشمندان ایرانی اسلامی بر تحولات علمی اروپا
• نقش دانشمندان ایرانی اسلامی در علوم فنی و حرفه ای

 این آشنایی می تواند به احیای هویت ملی و خودباوری علمی در جامعه منجر شود. بر اساس این برنامه ریزی مسئولیت اجرای آن به انجمن علمی آموزشی استانها واگذار گردید. هفت دوره قبلی این  همایش در دیگر استان های کشور مانند استان فارس، اصفهان، گیلان و تهران توسط انجمن علمی آموزشی معلمان فیزیک استانهای کشور به اجراء در آمده است. در هشتمین دوره، مسئولیت اجرایی این همایش به انجمن علمی آموزشی معلمان فیزیک شهرستانهای استان تهران واگذار شد که این انجمن هشتمین همایش را به کمک سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، دانشگاه فرهنگیان، اداره کل آموزش و پرورش شهرستانهای تهران و موزه علوم و فناوری جمهوری اسلامی ایران در مدرسه تاریخی دارالفنون تهران به اجراء در آورد.

خیر مقدم توسط آقایان توحید گنج و دکتر بدریان

آقای توحید گنج رئیس محترم اتحادیه انجمنهای عامفا در ابتدای همایش به حاضران خیر مقدم گفته و از اهداف اتحادیه در خصوص این همایش سخن گفتند. 

آقای دکتر عابد بدریان رئیس مدرسه تاریخی دارالفنون که از مدتها قبل در هرچه بهتر برگزار شدن همایش با کمیته علمی و اجرایی همایش همکاری صمیمانه داشتند در ابتدای مراسم از سوی سازمان پژوهش به حاضران خوشامد گفته و در طول برنامه همه توان زیر مجموعه را در بهتر برگزار شدن همایش بکار گرفتند.

آقای عبدی و پیام مقام عالی وزارت آموزش و پرورش

پس از خیر مقدم، آقای سید نعمت عبدی مشاور محترم مقام وزارت آموزش و پرورش پیام گویا و شیوای آقای دکتر سید جواد حسینی سرپرست محترم وزارت آموزش و پرورش را قرائت و سخنرانی ارزشمندی در حمایت از فعالیت‌های انجمن های علمی-آموزشی و اتحادیه های علمی ارائه کردند که مورد استقبال گرم حاضران قرار گرفت. وی با حضور تمام وقت در طول همایش کلیه سخنرانی ها و برنامه های همایش را مورد توجه ویژه خود قراردادند که نشان از توجه ایشان و مقام عالی وزارت به جایگاه انجمن های علمی، احیای هویت ایرانی اسلامی و آموزش کشور دارد.

گزارش دبیر علمی همایش آقای استاد عبدالحسن بصیره

استاد عبدالحسن بصیره دبیر علمی همایش پس از سخنرانی اقای عبدی، ابتدا گزارشی فشرده از برگزاری هفت همایش پیشین در تهران و دیگر استانهای کشور و استقبال رو به رشد همکاران در ارسال مقاله برای همایش ارایه دادند. سپس از روند علمی سخنرانیها و مقاله های رسیده به هشتمین همایش مطالبی بیان داشتند. وی از اعضای کمیته علمی بصورت زیر نام برده و از آنها تشکر و قدردانی کردند: خانم دکتر مهدیه بختیاری-  آقایان دکتر عبدالرسول عمادی– استاد اسفندیار معتمدی- استاد شاهرخ لقایی-  دکتر عابد بدریان - دکتر سلیمان رسولی- دکتر امیر اکباتانی – دکتر یونس کرامتی.

نقش سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی

سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی به دستور حجت‌الاسلام‌ و المسلمین دکتر علی ذوعلم، ریاست سازمان و آقای دکتر علی باقرزاده، معاونت توسعه منابع و پشتیبانی ایشان نقشی پر رنگ و سازنده در این همایش ایفا کردند. آقایان دکتر احمد احمدی و دکتر روح الله خلیلی بروجنی از سوی سازمان پژوهش بطور تمام وقت در این همایش حضور یافتند و ضمن توجه ویژه به سخنرانی های علمی در ساعات آزاد در جمع صمیمی معلمان فیزیک با معلمان تبادل نظر کردند. آقای دکتر بدریان در کمیته های علمی و اجرایی همایش نقشی فعال داشته و آقای علیپور و تنی چند از نیروهای این سازمان صمیمانه در بهتر برگزار شدن همایش کوشش  کردند. همچنین جناب آقای شاه آبادی مدیر عامل انتشارات مدرسه کتاب هایی را برای اهدای دبیران محترم شرکت کننده در اختیار دبیرخانه همایش قرار دادند این کتابها مورد استقبال شرکت کنندگان واقع شد که جای تشکر دارد.

دانشگاه فرهنگیان

از دانشگاه فرهنگیان آقای دکتر کریم مصلحی مدیر کل طرح و برنامه و بودجه دانشگاه فرهنگیان آقای دکتر سید محسن موسوی مدیر کل پژوهش دانشگاه فرهنگیان و از معاونت معاونت طرح و برنامه و توسعه منابع دانشگاه فرهنگیان در این همایش حضور یافته و پیام آقای دکتر خنیفر رئیس دانشگاه را به حاضران ابلاغ کردند. یک ماه قبل از برگزاری دانشگاه فرهنگیان از طریق روابط عمومی اطلاعات همایش را به اطلاع مخاطبان رسانید.

سخنرانان مدعو

در این همایش هفت سخنران مدعو شامل: دکتر عبدالرسول عمادی با مقاله " فلسفه علم در کتاب نجات ابن سینا "- دکتر محمد باقر خزائیلی با مقاله " طبقه بندی علوم در تمدن اسلامی با تاکید بر نقش ایرانیان "- دکتر امیر محمد گمینی با مقاله " آیا علوم طبیعی در تمدن اسلامی برگرفته از اسلام بود؟"- دکتر ایرج نیک سرشت با مقاله " نگاهی به فن و فنآوری در تمدن اسلامی : اصول بنیادین تعادل اهرم ها و ترازوها"- دکتر امیر اکباتانی" پیشینه‌ی اندیشه‌ی علمی در تمدن اسلامی-ایرانی "- استاد اسفندیار معتمدی با مقاله " پرسش و پاسخ ابوریحان و ابن سینا " از پژوهشکده تاریخ علم وزارت علوم، دانشکده تاریخ علم دانشگاه اصفهان و دانشگاه تهران شرکت داشتند تا تاریخ علم را بصورت تخصصی در جامعه هدف ترویج کنند. مقالات سخنرانان مدعو که از دانشکده ها و موسسات تاریخ علم ارائه شده بود حاصل ماهها کار علمی این پژوهشگران بود. همچنین مقاله دکتر یونس کرامتی با عنوان "طب قدیم تا دارالفنون" توسط آقای امیر اکباتانی ارائه شد.

مقالات پذیرفته شده

از سوی دیگر جهت تشویق معلمان و علاقه مندان تاریخ علم، امکان ارسال مقاله فراهم شد و از میان مقالات رسیده سه مقاله بصورت شفاهی و پنج مقاله بصورت پوستر، شایسته ارائه گردیدند. مقالات شفاهی عبارتند از: "روانشناسی و خطای مشاهده ماه از دید ابن هیثم" از خانم حمیده رحمتی- "بررسی اندازه گیری دقیق تر شعاع زمین توسط ابوریحان نسبت به اراتوستن" از آقای غلامحسین رستگارنسب، خانم ها سارا محبی، زهرا شتردار، نسترن گل باباییان – "نقش خازنی در اندازه‌گیری" از  آقایان میلاد اکرمی و محمدحسین اکرمی ابرقوئی.

موزه ملی علوم و فناوری جمهوری اسلامی ایران

از موزه ملی علوم و فناوری جمهوری اسلامی ایران نمایشگاهی در محل همایش تشکیل شد. همچنین آقای دکتر سیامک خادمی معاون پژوهش و فناوری آقای محمد اردلان معاون نمایشگاهی آقای محسن جعفری نژاد مدیر روابط عمومی و حوزه ریاست، آقای مهدی محمدی دوست کارشناس روابط عمومی، خانم فاطمه امینی کارشناس جذب مشارکت های مردمی در این همایش حضور فعال یافتند. در قسمتی از برنامه سالن همایش پیل اشکانی که توسط این موزه بازسازی شده بود توسط آقای صالح فرامرزی کارشناس موزه داری، طرز کار و اجزای آن معرفی شد. ایشان نشان دادند که هریک از این پیل ها می تواند تا نیم ولت پتانسیل الکتریکی ایجاد کند. در قسمتی دیگر از برنامه آقای اسماعیل کازمی مدیر امور نمایشگاهها طرز کار و عملکرد کاس العدل بنوموسی را بطور عملی نمایش دادند.

دبیر اجرایی همایش آقای شاهرخ لقایی

آقای شاهرخ لقایی دبیر اجرایی همایش راس ساعت 16:30 در مراسم اختتامیه گفت تلاش های گسترده ای از ماهها قبل شروع شد و همچنان ادامه دارد وی از اعضای کمیته اجرایی خواست تا روی صحنه حاضر شوند تا به کمک حاضران از آنها تشکر و قدردانی شود که با استقبال گرم حاضران روبرو شد. دبیر اجرایی گفت علاوه بر اعضای کمیته اجرایی که از اعضای انجمن و اتحادیه هستند در اجرای این همایش آقایان دکتر بدریان رئیس دارالفنون، آقای علیپور از سازمان پژوهش و عزیزانی از مدیران کل دانشگاه فرهنگیان همچنین معاونت پژوهش، برنامه ریزی و منابع انسانی و معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی و تعدادی از روسای دوایر و کارشناسان اداره کل آموزش و پرورش شهرستانهای تهران در اجرای همایش نقشی فعال و پر ثمر داشتند. اعضای کمیته اجرایی عضو انجمن و اتحادیه عبارتند از: خانم ها لیلی دهقان – طاهره پوردهقان - سارا صفری- خانم سولماز صفری- مهسا جلیلی- فاطمه محسنی- آقایان توحید گنج – حسن زحمتکش – علی نعیمی نیا – ناصر فارسی.

روسای انجمن ها

به دعوت شورای اجرایی اتحادیه و انجمن معلمان فیزیک شهرستانهای تهران جمعی از روسای انجمن های علمی آموزشی معلمان کشور به این همایش آمدند و با حضور گرمشان انرژی بخش شرکت کنندگان شدند. آقایان گنج، زحمتکش، معتمدی، کریمی، راسخ، توحیدی، خاکسار، بیاتانی، هادوی و خانم رحیمی از روسایی بودند که رنج سفر را بر خود هموار کرده و خود را به این همایش ملی رسانیده بودند.

پایان کار همایش

سر انجام همایش در ساعت 17 عصر همانروز با گرفتن عکس های یادگار و بازدید از نمایشگاه موزه ملی علوم و فناوری جمهوری اسلامی خاتمه یافت.

نشست شورای اجرایی اتحادیه انجمنهای عامفا

پس از پایان همایش، نشست شورای اجرایی اتحادیه انجمن های عامفا در یکی از سالن های دارالفنون آغاز شد و تا 21 شب ادامه یافت. در این جلسه امور اجرایی اتحادیه برای زمانهای آتی مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. این جلسه در ساعت 21 شب خاتمه یافت و اعضای شورا با خداحافظی از دبیر اجرایی همایش، تهران را به مقصد شهر خود ترک کردند.